Ostatnio popularny stał się termin "przetwarzanie słuchowe", głównie w kontekście zaburzeń tegoż. W środowisku logopedycznym od kilku lat jest ono coraz bardziej znane i logopedzi posiadają już wiedzę na ten temat, choćby podstawową. Niemniej jednak, za mało się o tym mówi wśród nauczycieli, pedagogów, osób pracujących w szkołach, przedszkolach, a także wśród rodziców małych dzieci. Uważam, że każdy nauczyciel, wychowawca oraz każdy, kto ma małe dziecko powinien znać ten termin. Wtedy można dobrze skojarzyć ewentualne sygnały alarmowe.

Mówiąc o tym zagadnieniu zwykle stosuje się nazwy: APD bądź CAPD.

Są to skróty od angielskich terminów:

APD - Auditory Processing Disorder - przetwarzanie informacji słuchowej
lub
CAPD - Central Auditory Processing Disorder - centralne przetwarzanie informacji słuchowej.

Nazewnictwo to funkcjonuje w Polsce, dlatego kiedy spotkamy się z pojęciem "zaburzenia CAPD (APD)" - wiemy, że chodzi o zaburzenia przetwarzania słuchowego.

Najpierw trzeba jednak wiedzieć czym w ogóle jest przetwarzanie słuchowe. Na początek warto uświadomić sobie, że tak naprawdę słyszymy mózgiem. Dźwięki rozpoznaje nie nasze ucho, a mózg. Ucho i cała układ słuchowy są oczywiście niezbędne do prawidłowego słyszenia. Dzięki nim dźwięki są prowadzone do ośrodków słuchu w mózgu - i to właśnie tam, na poziomie mózgowym (czyli centralnym) następuje interpretacja i prawidłowe "słyszenie" dźwięków.

Zatem termin "przetwarzanie informacji słuchowej" opisuje to, co dzieje się, kiedy mózg rozpoznaje i interpretuje dźwięki dokoła nas. Ludzie słyszą, kiedy dźwięk prowadzony jest poprzez ucho i zamieniany w elektryczne informacje interpretowane przez mózg.

Centralne procesy przetwarzania słuchowego to skuteczne wykorzystanie informacji słuchowej przez ośrodkowy układ nerwowy, czyli procesy odpowiadające za prawidłowe funkcje słuchowe. W każdym procesie percepcji dźwięków możemy wyróżnić podstawowe funkcje słuchowe: recepcja dźwięków, rozróżnianie, wyodrębnianie, pamięć słuchowa i kontrola słuchowa. Rozwój funkcji słuchowych następuje wraz z dojrzewaniem narządu słuchu i odpowiednią stymulacją dźwiękową.

Wyżej opisane procesy mogą być jednak zaburzone. Pojęcie „zaburzenia” w nazwie zaburzenie przetwarzania informacji słuchowej oznacza, że coś oddziałuje niekorzystnie na przetwarzanie lub interpretowanie informacji. Coraz częściej właśnie tak się dzieje i u wielu dzieci obecnie można zdiagnozować zaburzenia CAPD lub ryzyko wystąpienia takich zaburzeń. 

Zaburzenia CAPD (lub APD) to zaburzenia pracy zmysłu słuchu - przy prawidłowej budowie i działaniu obwodowej części narządu słuchu - wynikające z nieprawidłowości na poziomie Centralnego Układu Nerwowego. Nieprawidłowości w przetwarzaniu informacji słuchowej nie wynikają z zaburzeń funkcji poznawczych i językowych, chociaż bardzo często z nimi współwystępują.

Szacuje się, że zaburzenia CAPD dotykają około 5-7% dzieci. CAPD występuje bardzo często u osób, u których równocześnie diagnozowane są specyficzne trudności w uczeniu się, dysleksja, opóźniony rozwój mowy, a także zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD).

Co to oznacza w praktyce? Jak "wyglądają" zaburzenia CAPD, jakie mają objawy? Jakie zachowania obserwujemy u dzieci? Często mówi się potocznie, że są dziecko z CAPD słyszy, ale nie słucha. Czyli na poziomie fizycznym słyszy dźwięki, ale "nie słyszy" co jest zawarte w przekazywanej treści. Objawy zaburzeń CAPD mogą być wielorakie, m.in.:

• opóźniony rozwój mowy,
• problemy ze zrozumieniem dłuższych poleceń i pytań
• trudności z lokalizacją dźwięku,
• zaburzone elementy prozodii mowy. Mowa głośna i szybka albo wolna i cicha; niepłynność. • częste skarżenie się na hałas lub inne zakłócenia (nadwrażliwość),
• częste zmęczenie po przebywaniu w niekorzystnym akustycznie (dla dziecka) otoczeniu,
• zwracanie uwagi na nieistotne bodźce słuchowe (co powoduje rozpraszanie),
• słaba pamięć słuchowa,
• trudności z zapamiętywaniem nowych informacji,
• mylenie podobnie brzmiących słów, głosek,
• trudności z czytaniem i pisaniem.
• częste bóle głowy, zmęczenie,
• nadruchliwość, agresywność, nadmierna wrażliwość i płaczliwość,
• problemy z zapamiętaniem instrukcji słownych,
• częsty lęk przy czynnościach wykonywanych publicznie
• brak skupienia i koncentracji na zadaniu lub wypowiedzi,
• zaburzona koncentracja,
• tracenie wątku wypowiedzi, skupianie się bardziej na głosie osoby mówiącej, niż na przekazywanej informacji,
• trudności ze zrozumieniem przekazów ustnych,
• problemy z percepcją muzyki, odtwarzaniem dźwięków,
• trudności w nauce języków obcych,
• częsta dysgrafia.

Powyższe objawy pokazują jak bardzo dzieci te narażone są na niepowodzenia w nauce - wcale nie ze swojej winy. Często przypisuje się im po prostu brak skupienia, lenistwo czy bycie niegrzecznym. Często nauczyciele dziwią się, że mówią coś kilka razy, a dziecko nadal nie rozumie. Mówi się do tych dzieci: Skup się! Słuchaj uważnie! - a tymczasem to nie jest kwestia tylko skupienia i koncentracji uwagi. Dzieci nie są w stanie "słuchać uważnie", bo ich słuchowe procesy mózgowe nie działają tak jak należy. Jest to zupełnie niezależne od nich.

Dlatego też ogromnie ważne jest, żeby nauczyciele i inne osoby pracujące z dziećmi wiedziały, że istnieje coś takiego jak zaburzenia przetwarzania słuchowego. Podstawowa wiedza na ten temat pozwoliłaby wyłapać niepokojące objawy w zachowaniu i nauce, zamiast przypisywać to wszystko złemu zachowaniu, braku skupienia itd. - co niestety obecnie wciąż pokutuje w szkołach.

W kolejnym wpisie druga część informacji na ten temat :)

Maria Brzezińska - logopeda IEL

Interesuje Cię ten temat? Zajrzyj do oferty szkoleniowej, być może wkrótce w Twoim mieście odbędzie się szkolenie z tego zakresu. A może znajdziesz je w ofercie szkoleń on-line i webinarów:

👉 Szkolenia stacjonarne i online - kliknij tutaj

👉 Webinary - kliknij tutaj

👉 Szkolenia e-learningowe - kliknij tutaj

Umów się na wizytę

Wybierz specjalistę, u którego chcesz się poradzić: logopeda, neurologopeda, audiolog, trener emisji głosu i oddechu, psycholog, terapeuta Elektrostymulacji Logopedycznej

Tel.: +48 881 527 414

---

Zapisz się on-line

---

---